In deze rubriek “Bedrijf in beeld” dit keer aandacht voor Freerk Zwart Aardappel Veredeling.
Freerk is in 2005 begonnen met het kweken van nieuwe aardappelrassen voor de kwekersvereniging “Fobek” ( foar boer en keapman) uit St Anna Parochie.
En sinds 2020 bij Bio impuls in Wageningen. Hier worden uit wilde aardappelrassen ziekteresistente gezocht om die te kruisen met een standaard aardappelras, om zo minder ziektegevoelige rassen te krijgen.
Bedoeling hiervan is om op de lange termijn 80% minder gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken en uiteindelijk een biologisch aardappelras te kweken.
De nieuwe aardappelrassen komen als volgt tot stand: Het begint met het kruisen van verschillende bestaande rassen. Deze worden gekweekt in aparte bloempotten, het is de bedoeling dat er geen aardappelen, maar alleen bloemen aankomen. Handmatig wordt dan het stuifmeel van de ene (vader)plant op de stamper naar de andere (moeder)plant gebracht.
Na een paar dagen komen aan de moederplant enkele bessen en daar zit het zaad in, het begin van een nieuw aardappelras. (https://www.youtube.com/watch?v=T4gyZJS-zQg)
Deze zaadjes worden vervolgens in april uitgezaaid, dit alles gebeurt in een kas bij een temperatuur van 22 graden. Ieder zaadje is een beginsel van een nieuw aardappelras, de andere zaadjes zijn broertjes en zusjes. Aan deze zaadjes groeien vervolgens “miniknollen”. (zie bijgaande foto).
De miniknollen worden het 2e jaar gepoot op ruime afstand van elkaar in de buitenlucht. Hier groeit een aardappelplant uit, die in augustus geoogst wordt. Deze worden vervolgens beoordeelt om uiteindelijk met de ‘beste’ 10% verder te gaan (niet iedere aardappel is geschikt).
Het jaar erop worden 5 knollen van elke kloon uitgezet. Die worden dan beoordeelt op loof en kwaliteit. Ook hier wordt weer een selectie van gemaakt waar dan verder mee wordt geteeld.
In het 3e jaar worden 10 knollen geplant als pootgoed (na 90 groeidagen geoogst) én 10 knollen voor consumptie (na 120 groeidagen geoogst).
Aan het einde van het 3e jaar worden meerdere handelshuizen (bijv Schaap Holland en TPC) uitgenodigd, om hun keuze te maken uit de 'nieuwe aardappels’. Als ze potentie zien in een ras, dan wordt er een kwekersrecht (voor 30 jaar) aangevraagd (en krijgen ze een nummer). Uiteindelijk blijven van de zaden die in het begin zijn gezaaid dus heel weinig over.
Voor de export wordt o.a. gekeken naar de opbrengst en gladde schil. In verschillende landen waaronder Spanje, Marokko, Italië worden ze voor +/- 5 jaar op proefvelden geteeld. Zijn al deze proeven goed doorstaan dan gaan ze naar de NAK (Nederlandse Algemene Keuringsdienst) en wordt het nummer een ras.
Het is een hele intensieve teelt, omdat je pas na 10 –12 jaar weet of het aardappelras goed is en op de markt kunt brengen en er eventueel wat geld mee kunt verdienen.
Freerk Zwart heeft zelf 2 gekweekte aardappelrassen op de markt gebracht, de rassen “Armin” en “Kyra” Deze worden door 6 telers verbouwd (4.2 ha). Voor de export gaat de “Kyra” naar Engeland, Spanje, Frankrijk, Marokko, Algerije en Hongarije. Het ras “Armin” wordt in Nederland verbouwt (1,2 ha).
Wilt u meer weten over dit onderwerp: Dit zijn een aantal handelshuizen die bezig zijn met het ontwikkelen van nieuwe aardappelrassen; https://schaapholland.nl www.agroplant.nl www.solanaholland.nl www.tpc.nl en www.averis.nl
Tekst en foto’s: Sijbe Wop Houtsma.
